اگر درد جامعه را ندانیم توان نسخه‌پیچی نداریم

جماران|  یادگار امام تأکید کرد: اگر مخاطب را نشناسیم و درد امروز جامعه را ندانیم، توان نسخه‌پیچی برای او را نداریم. ممکن است مطالب خوبی تولید کنیم ولی نتوانیم توزیع کنیم، زیرا «زبان مخاطب را نمی‌شناسیم» و «مطلب مطابق نیاز او نیست.» حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی در دیدار با رئیس و کارکنان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در حرم امام خمینی(ره)، با تبریک سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، این انقلاب را در زمره انقلاب‌های فرهنگی جهان برشمرد و یادآور شد: در این انقلاب هم پدیدآورندگان، هم شعار و هم آرمان‌ها فرهنگی بوده و برای حل یک معضل بزرگ فرهنگی در جهان آن روز قیام کرده است. سیدحسن خمینی در مورد راه حل مشکلات فرهنگی با تأکید بر این‌که انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی است، گفت: حل مشکلات فرهنگی نیازمند توجه به سه نکته است؛ نخست تولید صحیح محصول فرهنگی؛ دوم توزیع صحیح آن و سوم ایجاد تقاضای حقیقی در مخاطب. اگر به هرکدام از این موارد توجه نکنیم نتیجه مطلوب به دست نمی‌آید. وی یادآور شد: در حوزه فرهنگ انقلاب کارهای بزرگی انجام شده است، اما باید بیش از این به مخاطب توجه کرد، زیرا اگر مخاطب را نشناسیم و درد امروز جامعه را ندانیم توان نسخه‌پیچی برای او را نخواهیم داشت. وی تأکید کرد: برای پیشرفت فرهنگی در مرحله اول باید تولید کرد، اما در مرحله دوم مخاطب باید حاضر باشد تا محصول را استفاده کند؛ گرچه در پزشکی ممکن است بتوانید بیمار را به زور بستری کنید اما در عرصه فرهنگ حتما باید مخاطب به سخن شما اعتماد کند. بنابراین، اگر خدای ناکرده جایی اعتماد شکست، من هرچه بگویم شما کمتر گوش می‌کنید. یادگار امام «ایجاد تقاضا» را سومین حوزه مهم در کار فرهنگی ذکر و اظهار کرد: ممکن است محصول را تولید و ساده‌سازی و از همه ابزار توزیع هم استفاده کنیم، اما مخاطب خودش را دردمند نداند. در همین زمینه یکی از کارهای معلمان اخلاق این است که ایجاد تشنگی کنند. یکی از بزرگترین بحران‌های «زیاد گفتن» این است که در افراد احساس سیری کاذب پدید می‌آورد. خیلی‌وقت‌ها مشکل یک کار فرهنگی این است که سخن را بیش از حد می‌گوییم. وی ادامه داد: دومین نکته در تقاضای محصول فرهنگی این است که توجه داشته باشیم اخلاق نیاز درجه دوم انسانی است؛ کسی که شکمش گرسنه است اخلاق نمی‌فهمد و حتی دزدی برای او تجویز می‌شود، بنابراین، مسائل فرهنگی بعد از تأمین نیازهای اولیه انسانی شکل می‌گیرد. اگر نتوانیم نیازهای اولیه مخاطب را فراهم کنیم، درد او آن چیزی نخواهد بود که ما برای آن درمان معرفی می‌کنیم. البته به این معنا نیست که همه افراد در اوج فقر بی‌اخلاقی می‌کنند، زیرا هر قاعده‌ای مستثنا دارد. سیدحسن خمینی افزود: نکته بعدی برای این‌که بعضا تقاضا وجود ندارد این است که دنیای امروز دنیای پررقیبی است و فقط یک تولیدکننده و یک توزیع‌کننده در میان نیست واگر رقبایی پیدا شدند که توانستند راست یا دروغ، با تبلیغات دروغین یا به صحت، بازار را از شما بگیرند، محصول شما بی‌مشتری می‌شود. وی گفت: تمایز دنیای معاصر با قبل این است که امروزه برای بی‌اخلاقی فلسفه‌بافی شده است؛ در گذشته اگر فردی فساد داشت، می‌دانست که غلط است ولی می‌گفت غریزه‌ام بر عقلم چیرگی پیدا کرد، اما امروز ممکن است فرد نپذیرد که آنچه انجام می‌دهد فاسد و غلط است. این امر باعث می‌شود که تقاضای فرد برای محصول فرهنگی کم شود یا از بین برود. یادگار امام تأکید کرد: البته شک نکنید که اساسا نگه‌داشته‌شدن دین به خاطر وجود شخص ما نیست و ما باشیم یا نباشیم دین و اخلاق حاضر و مستمر است. وی یادآور شد: امروزه با کسانی مواجه هستیم که خودشان را فاسد نمی‌دانند و این موضوع کار را سخت می‌کند، زیرا کسی که خودش را گناهکار نمی‌داند با شما همدلی نمی‌کند. باید هنجار واقعی را در مخاطب تبدیل به هنجار ذهنی و ناهنجاری عینی را تبدیل به ناهنجاری پذیرفته شده کنید.